Hazır
yeri gelmişken şimdilerde dünyada çok izlenen hoş bir diziden söz etmek
isterim.
İsmi
‘The Good Place.’
İnsanı
seyrederken düşündüren, gülümsetirken bir an için ciddiyete davet eden bir
komedi dizisi.
İyi
bir insan olmanın ne anlama geldiği üzerine kurgulanmış. Ahlakı reddetmiş bir
insanın, mantık yoluyla ahlaklı olmaya ikna edilmesi üzerine kafa yoruyorsunuz
dizi boyunca.
Oyuncuların
davranışlarında içine düştükleri ikilemi fark ediyor; Faydacılık ile Kantçılık
arasındaki ayırımı daha net görebiliyorsunuz.
Üstelik
dizinin ilerleyen bölümlerinde meşhur tramvay deneyi de oyuncular tarafından
uyarlanıyor. Ve bu iki ahlaki öğreti arasındaki farkı daha net anlamamıza
olanak tanıyor.
Yine
de konuya biraz daha hakim olmak adına; felsefenin birbiri ile yarışan bu iki
iyilik rüzgarına kısacık değinelim istiyorum.
Kantçılık;
Alman felsefesinin kurucu isimlerinden biri olan ve eleştirel felsefenin babası
olarak kabul edilen; Immanuel Kant tarafından ortaya atılmış.
Duyular
yardımı ile tecrübe edilen dünya ile duyusal olmayan dünya arasında bir ayrım
yapmış Kant. Her zaman sorgulamayı esas almış bir felsefeci.
Evrensel
ahlak yasasına inanıyor. Bu yasaya uyum sağlamayı bir zorunluluk değil, ödev
addediyor.
Hiçbir
beklenti içine girmeden yapılan davranışı ahlaki bulan Kant; davranışın hemen
öncesindeki niyeti çok önemsediğini her fırsatta dile getiriyor. İyi niyet ahlakının en büyük iyilik olduğunu
savunuyor.
Faydacılık
ise İngiliz filozof Jeremy Bentham tarafından geliştirilmiş.
En
büyük iyinin en çok sayıda kişi için sağlanan en büyük mutluluk olduğu görüşünü
savunuyor. Neredeyse insanları bir mutluluk denklemindeki sayılara indirgiyor. Yapılan
iyiliklerin toplamına verilen önemin, yeri geldiğinde çok sayıdaki kötü
davranışı da haklı çıkarabileceğini kabul etmiyor.
Felsefik
iki terimden yola çıkarak iyiliğe odaklandık beraberce. Bir tuz tanesi kadar
olsa da iyiliği düşündürebildiysem sizlere ne mutlu bana.
Yazımın
sonunda; iyiliğin bulaşıcı etkisini de göz önüne alarak; elimizdeki kocaman bir
tuzluktan dünya üzerine tılsımlı iyilik tanelerini döküyormuşuz gibi hissettim.
Hep BERABERCE.
Teşekkür
ederim varlığınıza.
Sevgiyle
kalın.
Belgin
ERYAVUZ
04.12.2017
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder